Zenon Puchalski (1932-2025)
Z ogromnym smutkiem przyjęliśmy informację o śmierci Sybiraka Zenona Puchalskiego.
Zenon Puchalski został deportowany na Sybir wraz z rodziną 10 lutego 1940 r. Wywieziono wówczas niemal wszystkich mieszkańców jego rodzinnego Zacisza (gmina Zabłudów) – osady wojskowej założonej na początku lat dwudziestych XX wieku. Po blisko miesięcznej podróży rodzina Puchalskich trafiła do osady Toporek w Obwodzie Irkuckim.
Z sześcioletniego pobytu na deportacji Zenon najbardziej zapamiętał dotkliwy mróz i nieustanny głód. Przez krótki czas uczęszczał do sowieckiej szkoły podstawowej, pomagał rodzinie, pracując i zdobywając pożywienie. Do Polski powrócił w 1946 roku i zamieszkał w rodzinnej wsi.
Był oddanym członkiem Związku Sybiraków oraz inicjatorem budowy pomnika w Zaciszu. Jest autorem książki „Z Zacisza na Syberię”, w której opisał swoje przeżycia.
„Najgorsze to były te dojścia do pracy, ponieważ o godzinie piątej była pobudka – wszyscy musieli stawać na placu. Od piątej do szóstej trwały przemowy politycznego oficera, który wpajał ludziom, że trzeba wyrabiać większe normy, bo armia, bo Rosja potrzebuje większej wydajności. Potem, od szóstej do siódmej, szli przez śnieg do lasu, gdzie pracowali przez osiem godzin. Z powrotem wracali do domu, a tam znów godzinę trwało upolitycznianie wszystkich. Potem rozchodzili się do domów, ale to nie był jeszcze koniec, ponieważ aż do lipca 1941 roku w nocy wzywano starsze osoby, przeważnie mężczyzn, na przesłuchania. Trwały one krótko, ale zdarzały się noce, gdy wzywano dwa–trzy razy do kantoru.”
Źródło: Muzeum Pamięci Sybiru
